“Thối não” bởi những video ngắn

Để thuận tiện cho việc đưa đón cậu con trai 13 tuổi đi học, chị Nguyễn Ngọc V. (ở Hà Nội) mua cho con một chiếc điện thoại làm phương tiện liên lạc. Cũng từ đây, việc kiểm soát con lên mạng xem các video ngắn trên TikTok hay YouTube Shorts, Facebook Reels với bà mẹ này trở nên khó khăn hơn.  

Thấy con ngày càng mất tập trung, học hành chểnh mảng, đôi khi có vui buồn bất chợt, người mẹ dần nhận ra những hệ lụy khi con dùng điện thoại, xem video ngắn quá nhiều.

Chị V. quyết định tịch thu điện thoại, mua cho con đồng hồ thông minh có thể nghe gọi. Tuy nhiên, mỗi lần về quê hoặc đến nhà ông bà chơi, con chị lại mở tivi xem các video ngắn.

Các video ngắn từ TikTok trở thành "món ăn tinh thần" không thể thiếu của nhiều trẻ em (Ảnh minh họa: Unsplash).

Cậu bé xem video về trò chơi sinh tồn và nguy hiểm hơn còn làm theo những nội dung của các video đó như uống nước thừa từ chai nhựa bị bỏ đi hay tìm đồ ăn ở bãi rác. Cô giáo thông báo, con trai chị V. còn vẽ các loại vũ khí, mô tả lại video… trên tập vở.

Câu chuyện trên được chuyên gia giáo dục TS Vũ Thu Hương chia sẻ với phóng viên Dân trí khi phân tích về những hệ lụy từ việc trẻ em nghiện các video ngắn.

TS Vũ Thu Hương cũng từng gặp những trường hợp tương tự như mẹ con chị Ngọc V. Nhiều phụ huynh phủ nhận thực tế nhưng sau đó đã phải đưa con đi khám bác sĩ tâm lý, tâm thần.

“Nhiều trẻ em do bị ảnh hưởng bởi những nội dung ngắn, phi logic, gây nghiện từ TikTok, YouTube Shorts, trò chơi online…. đã sinh ra những hành động tiêu cực.

Một cậu bé lớp 8 có sắc vóc rất cao lớn, khi bị bố mẹ tịch thu điện thoại đã đi ra đường tìm những người già để trấn lột tiền. Một nữ sinh học lớp 8 thông minh, xinh đẹp lao vào gây gổ với cô giáo, tự xé quần áo của mình vì không được lên mạng xem những nội dung như ý thích.

Nguy hiểm hơn, có những trẻ còn nghiện video ngắn đến mức rối loạn cảm xúc và khả năng phân biệt thật - giả, sống - chết”, TS Vũ Thu Hương kể.

Chuyên gia cho biết, khi hỗ trợ tư vấn cho các gia đình và trẻ nhỏ, chị thậm chí còn bị “dọa giết” bởi những trẻ em có thời gian dài nghiện game, TikTok. Lý do là bởi trẻ cho rằng, đời thực cũng như mạng ảo, con người có nhiều tính mạng, qua đời rồi sẽ có mạng mới tốt đẹp hơn.

Tại nhiều gia đình, quán cà phê, không gian công cộng, không khó để bắt gặp hình ảnh những đứa trẻ mắt đắm chìm vào điện thoại, tay liên tục gạt trên màn hình. Các video ngắn với nội dung, âm thanh, hình ảnh đa dạng lôi cuốn khiến trẻ không còn quan tâm đến xung quanh, vô cảm với thực tại.

Tác hại của các video ngắn từng được nhiều người bàn luận trong sự việc đau lòng khiến hai trẻ chết đuối thương tâm ở An Khánh (Hà Nội). Đứa trẻ trên bờ không sốt sắng kêu cứu, không nhận thấy nguy hiểm mà chỉ đứng nói những câu nói xuất hiện trong các video ngắn lan truyền trên mạng xã hội.

Hay như mới đây, vụ việc nam sinh lớp 8 xảy ra mâu thuẫn, đánh nhau, sau đó bế bạn hất xuống hồ nước ở Lào Cai cũng khiến nhiều người lo ngại về tình trạng bạo lực học đường trong bối cảnh mạng xã hội, video ngắn phát triển tràn lan, ảnh hưởng đến giới trẻ.

Năm 2024, "brain rot" (thối não) được Từ điển Oxford chọn làm từ khóa của năm. "Brain rot" nói đến tình trạng suy giảm trí tuệ và sức khỏe tinh thần do tiêu thụ nhiều nội dung nhỏ nhặt, độc hại trên mạng. Hiện tượng này ở trẻ em càng thêm nguy hiểm.

Nói thêm về những hệ lụy khi trẻ nghiện các video ngắn, trò chơi online, TS Vũ Thu Hương cho hay, trẻ sẽ thiếu sự kiên nhẫn, giảm khả năng tập trung, giảm khả năng kiểm soát cảm xúc, hành vi.

Não bộ của trẻ từ khi mới sinh đến 18-20 tuổi sẽ phát triển liên tục. Những đứa trẻ dành quá nhiều thời gian cho thiết bị điện tử sẽ không có nhiều cơ hội vận động, bán cầu não của trẻ vì thế sẽ chậm phát triển.

Thế giới thực trở thành "thế giới phụ" với trẻ

Theo TS Vũ Thu Hương, cảm xúc mỗi người được điều tiết theo những hiện tượng, sự kiện đang xảy ra xung quanh, tuân theo quy luật xã hội và phát triển một cách phù hợp. Nhưng vì thường xuyên xem các video ngắn, không tiếp nhận được sự tác động từ môi trường xã hội, trẻ sẽ có cảm xúc ngắn liên tục.