Sáng 17/12, tại Hà Nội, Cục Phòng, chống Ma túy và Thực thi Pháp luật Quốc tế (INL) thuộc Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, Tổ chức Di cư Quốc tế (IOM) và Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) đã tổ chức lễ bế mạc dự án "Tăng cường tư pháp cho trẻ em tại Việt Nam", đánh dấu chặng đường hợp tác kéo dài 4 năm kể từ tháng 12/2021.

Các đại biểu tham gia hội thảo chụp ảnh lưu niệm (Ảnh: BTC).

Dự án được triển khai trong bối cảnh mỗi năm có khoảng 80.000 trẻ em tham gia vào hệ thống tư pháp tại Việt Nam, bao gồm khoảng 8.000 trẻ em vi phạm pháp luật, 2.000 trẻ em là nạn nhân của tội phạm và khoảng 70.000 trẻ em liên quan đến các vụ việc pháp luật gia đình. Với nhiều em, việc tiếp xúc với các thủ tục tư pháp truyền thống như thẩm vấn hay xét xử có thể gây sợ hãi và tổn thương tâm lý. 

Góp phần hình thành khung pháp lý riêng cho tư pháp trẻ em

Phát biểu tại lễ bế mạc, ông Michael Swanberry, Quyền Phó Đại sứ Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam, cho biết dự án được triển khai với mục tiêu cải thiện khả năng tiếp cận công lý cho trẻ em là nạn nhân của các hành vi như mua bán người, xâm hại tình dục, đồng thời bảo đảm trẻ em vi phạm pháp luật được đối xử công bằng và nhân văn trong toàn bộ quá trình tố tụng.

"Chúng tôi cùng các đối tác đã đặt ra một mục tiêu chung là cải thiện khả năng tiếp cận công lý cho trẻ em là nạn nhân của các tội phạm nghiêm trọng, cũng như bảo đảm trẻ em vi phạm pháp luật được đối xử công bằng trong hệ thống tư pháp hình sự", ông Michael Swanberry nói. 

Ông Michael Swanberry, Quyền Phó Đại sứ Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam (Ảnh: BTC).

Một trong những kết quả nổi bật của dự án là việc hỗ trợ xây dựng và thông qua Luật Tư pháp Người chưa thành niên, được Quốc hội thông qua vào tháng 11/2024. Theo ông Michael Swanberry, đây là đạo luật mang tính cột mốc, lần đầu tiên thiết lập một khuôn khổ pháp lý riêng nhằm bảo vệ toàn diện quyền và lợi ích của trẻ em trong hệ thống tư pháp hình sự.

Ông nhấn mạnh, Hoa Kỳ tự hào đồng hành cùng Việt Nam trong tiến trình này thông qua sự hỗ trợ của INL, coi đây là một minh chứng cụ thể cho hợp tác song phương trong khuôn khổ Đối tác Chiến lược Toàn diện giữa hai nước. 

Đào tạo lực lượng tuyến đầu, thúc đẩy cách tiếp cận thân thiện với trẻ em

Bên cạnh cải cách pháp luật, dự án cũng tập trung mạnh vào việc nâng cao năng lực cho các nhóm cán bộ thường xuyên làm việc với trẻ em.

Trong bốn năm triển khai, hàng nghìn cán bộ thực thi pháp luật và cán bộ tư pháp, bao gồm công an, bộ đội biên phòng, kiểm sát viên, thẩm phán, luật sư và cán bộ công tác xã hội, đã được tập huấn về các quy trình thân thiện với trẻ em, bảo đảm nguyên tắc đặt lợi ích tốt nhất của trẻ lên hàng đầu. 

Bộ tài liệu tập huấn cho lực lượng biên phòng tuyến đầu (Ảnh: BTC).

Đáng chú ý, dự án đã xây dựng bộ chương trình đào tạo chuyên sâu về phòng, chống mua bán người và đưa người di cư trái phép, trong đó trang bị kỹ năng cho 310 cán bộ làm việc tại các cửa khẩu.

Các nội dung đào tạo tập trung vào kiểm tra giấy tờ, đánh giá rủi ro và nhận diện nạn nhân, đồng thời thúc đẩy cách tiếp cận lấy nạn nhân và trẻ em làm trung tâm.

Song song với đó, các hướng dẫn kỹ thuật mới cũng được xây dựng nhằm hỗ trợ trẻ em là nạn nhân của bạo lực tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ một cách toàn diện, hạn chế nguy cơ bị tổn thương thêm trong quá trình tố tụng. 

Nhấn mạnh thách thức ở khâu thực thi luật

Phát biểu tại sự kiện, ông Ziad Nabulsi, Quyền Trưởng Đại diện UNICEF tại Việt Nam, đánh giá cao những kết quả đạt được từ dự án, cho rằng các hoạt động can thiệp đã góp phần giúp trẻ em có thể chia sẻ trải nghiệm của mình một cách an toàn hơn trong quá trình tố tụng.

"Những nỗ lực này giúp tăng cường bảo vệ trẻ em là nạn nhân, tạo điều kiện để các em chia sẻ trải nghiệm của mình một cách an toàn và giảm thiểu nguy cơ bị tổn thương thêm", ông Ziad Nabulsi nói. 

Ông Ziad Nabulsi, Quyền Trưởng Đại diện UNICEF tại Việt Nam (Ảnh: BTC).